Lời đe dọa từ “Trục kháng chiến”
Tổng thống Iran Massoud Pezeshkian thề sẽ khiến những kẻ chủ mưu “hối hận” vì “hành động hèn nhát” này. Ông Pezeshkian tuyên bố trên mạng xã hội X, bày tỏ lòng kính trọng đối với ông Ismail Haniyeh, được mô tả là “nhà lãnh đạo can đảm”. Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố sẽ giáng “hình phạt nghiêm khắc” đối với Israel.
Ông nói: “Với hành động này, chế độ tội phạm và khủng bố theo chủ nghĩa Do Thái đã chuẩn bị nền tảng cho sự trừng phạt nghiêm khắc dành cho chính mình và chúng tôi coi nhiệm vụ của mình là trả thù cho máu của Haniyeh đã đổ trên lãnh thổ Cộng hòa Hồi giáo Iran”, ông tuyên bố trong một thông cáo với hãng thông tấn chính thức Irna. Chính phủ Iran cho biết trong một tuyên bố: “Cộng hòa Hồi giáo Iran đã công bố 3 ngày quốc tang sau cái chết của ông Ismail Haniyeh”.
Là thành viên của “Trục kháng chiến”, Thổ Nhĩ Kỳ lên án vụ ám sát thủ lĩnh Hamas, người thân cận với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan: “Chúng tôi lên án vụ ám sát người đứng đầu văn phòng chính trị Hamas, Ismail Haniyeh, trong một hành động hèn hạ ở Tehran”. Bộ Ngoại giao nước này cho rằng, “cuộc tấn công này cũng nhằm mục đích mở rộng cuộc chiến ở Gaza sang quy mô khu vực”.
Ông Recep Tayyip Erdogan bày tỏ sự đau buồn trước “vụ ám sát hèn nhát” đối với “người anh em” Ismail Haniyeh. “Xin Chúa rủ lòng thương người anh em Ismail Haniyeh của tôi, người đã tử vì đạo sau cuộc tấn công đê hèn này”, ông nói trên mạng xã hội X.
Ông Ismail Haniyeh là người đối thoại đặc quyền của Ankara, phóng viên Anne Andlauer ở Istanbul nhắc lại. Ông đã ủng hộ chính trị vững chắc cho phong trào Hồi giáo Palestine trong cuộc chiến ở Gaza. Tổng thống Erdogan còn tiếp đón ông Ismail Haniyeh cách đây 3 tháng. Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ đã nói chuyện với ông qua điện thoại 2 tuần trước.
Mặc dù bị loại khỏi các nỗ lực hòa giải, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố có một số ảnh hưởng đối với Hamas, từ lâu đã có văn phòng ở nước này. Một lần nữa vào đầu tuần này, ông Tayyip Erdogan tuyên bố rằng Hamas đã chấp nhận đề xuất ngừng bắn theo lời khuyên của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng Israel đã khiến đề xuất này thất bại.
Người đối thoại đặc quyền, Ismail Haniyeh, trong những tháng gần đây, đặc biệt tham gia vào nỗ lực ngoại giao của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm đàm phán trao đổi con tin Israel với các tù nhân Palestine. Do đó, vụ ám sát lãnh đạo Ismail Haniyeh làm làm gia tăng nỗi lo ngại chính của Thổ Nhĩ Kỳ kể từ khi bắt đầu chiến tranh: Đó là xung đột leo thang trên toàn khu vực.
Căng như dây đàn
Vẫn còn phải chờ xem liên minh do Iran đứng đầu sẽ có hành động gì để đáp trả đối với thế lực gây ra cái chết của ông Haniyeh. Abdolrasool Divsallar, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu giải trừ quân bị của Liên hợp quốc, cho biết một phản ứng “phối hợp” từ Iran và các lực lượng ủy nhiệm của nước này có thể nằm trong kế hoạch như một phương tiện để tăng mức độ nguy hiểm. “Tôi nghĩ, điều quan trọng là số lượng và quy mô của phản ứng cũng như mức độ phối hợp và tôi nghĩ chúng ta chưa từng thấy một cuộc tấn công phối hợp nào nhằm vào Israel cùng lúc”, ông nói với Middle East Eye.
Cuộc tấn công của Iran vào Israel hồi tháng 4 được thiết kế để thể hiện phản ứng từ Cộng hòa Hồi giáo, nhưng trên thực tế, vụ việc không gây ra thương vong và thiệt hại ở mức tối thiểu. Nhưng, một tiền lệ đã được thiết lập và một cuộc tấn công trực tiếp vào một trong những nhà lãnh đạo chính trị cấp cao nhất của Palestine tại Iran - với tư cách là khách mời trong lễ nhậm chức của tân tổng thống - lại là một vấn đề khác.
“Tôi nghĩ trong trường hợp này, mọi chuyện có thể diễn ra theo một trong 2 cách”, Seamus Malekafzali, một nhà văn người Mỹ gốc Iran chuyên viết về Iran, cho biết. “Nếu các phương tiện truyền thông và các chính trị gia tập trung đưa tin về ông Haniyeh như một người đã tử vì đạo và rằng cái chết của ông sẽ được trả thù, nhưng lại tránh xa chủ quyền, thì tôi nghĩ Iran có thể sẽ hài lòng khi đáp trả bằng cách ủng hộ các hành động của Hezbollah hoặc người Yemen”, ông nói thêm.
“Tuy nhiên, nếu bắt đầu nói về các cuộc thảo luận về đất đai, về chủ quyền bị xâm phạm, do đó tập trung vào mối quan tâm về lòng tự hào dân tộc và lòng yêu nước, vượt ra ngoài mối quan hệ đồng minh với người Palestine thì trên thực tế, họ có thể trực tiếp làm điều gì đó”, ông Malekafzali lưu ý.
“Tôi nghĩ rằng, phe “Trục kháng chiến” phải phản ứng theo cách nào đó. Nếu không, điều đó sẽ gây nguy hiểm cho mục đích của liên minh”, ông Malekafzali nói, “khi Hamas được cho là đang đàm phán thay mặt cho “Trục kháng chiến” bởi thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah và những người khác, sau đó thủ lĩnh Hamas bị giết, tại Iran, theo cách trắng trợn như vậy, có vẻ là một cuộc không kích hoặc một cuộc tấn công bằng tên lửa, không chỉ là một vụ ám sát đơn thuần, thì bạn phải làm gì đó - nếu không, Israel sẽ biết rằng những ranh giới đỏ mà họ nghĩ là tồn tại trước đây thực tế là không tồn tại”.
